lundi 23 novembre 2009

Ocalony -- Tadeusz Różewicz


Mam dwadzieścia cztery lata

Ocalałem
Prowadzony na rzeź.

To są nazwy puste i jednoznaczne:
Człowiek i zwierzę
Miłość i nienawiść
Wróg i przyjaciel
Ciemność i światło.

Człowieka tak się zabija jak zwierzę
Widziałem:
Furgony porąbanych ludzi
Którzy nie zostaną zbawieni.

Pojęcia są tylko wyrazami:
Cnota i występek
Prawda i kłamstwo
Piękno i brzydota
Męstwo i tchórzostwo.

Jednako waży cnota i występek
Widziałem:
Człowieka który był jeden
Występny i cnotliwy.

Szukam nauczyciela i mistrza
Niech przywróci mi wzrok słuch i mowę
Niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia
Niech oddzieli światło od ciemności.

Mam dwadzieścia cztery lata
Ocalałem
Prowadzony na rzeż.

(in Niepokój, 1947)




Le rescapé

J’ai vingt-quatre ans
je suis un rescapé
de l’abattoir

Sons vides sons équivalents
homme bête
amour haine
ami ennemi
ombre et lumière

L’homme se tue aussi facilement qu’un animal
j’ai vu :
des fourgons d’hommes dépecés
qui ne trouveront pas le salut

Grands mots vous n’êtes que des mots
vertu et vice
vérité et mensonge
beauté et laideur
courage et lâcheté

Autant pèse la vertu que le vice
j’ai vu :
un homme être à la fois
vertueux et criminel

Je cherche un maître à vivre et à penser
qu’il rende la vue l’ouïe et la parole
qu’il nomme à nouveau les choses et les concepts
qu’il sépare la lumière de l’ombre

J’ai vingt-quatre ans
je suis un rescapé
de l’abattoir


Tadeusz Rozewicz, Anthologie personnelle, Actes Sud, 1990
(traduction par Georges Licowski et Allan Kosko)




Je ne suis pas vraiment convaincu par la traduction de
To są nazwy puste i jednoznaczne
par
Sons vides sons équivalents

Littéralement, on lit :
Ce sont des noms vides et univoques

Il y a sans doute une volonté de respecter une montée vers
Pojęcia są tylko wyrazami
(littéralement, Les concepts sont seulement des mots)
que
Grands mots vous n’êtes que des mots
rend de façon plutôt heureuse; une montée qui irait des sons, aux mots et aux grands mots quand Różewicz passe "seulement" des noms vides, (parce qu') univoques, aux concepts qui ne sont que des mots.

A titre de proposition :

Oppositions
vides, simplistes
homme et bête
amour et haine
ami et ennemi
ombre et lumière


Aucun commentaire: